Gramofon to urządzenie pozwalające odtwarzać muzykę z czarnych winylowych płyt. Dźwięk jest dobrej jakości, szumów niewiele, charakterystyczny powrót do przeszłości.
Dźwięk zapisany na płycie winylowej jest lekko skrzywiony, co jest możliwe dzięki przedwzmacniaczowi gramofonowemu, który może wyglądać jak pudełku lub karta montowana na wzmacniaczu. Konieczny będzie dodatkowy kabel, aby podłączyć taki przedwzmacniacz.
Krótka historia gramofonu
Historia gramofonu sięga lat 70. XIX wieku, kiedy to Thomas Edison skonstruował fonograf – pierwsze urządzenie pozwalające zarówno na zapisywanie, jak i odtwarzanie dźwięku. Kilka dekad później na bazie fonografu, gdzie nośnikiem był owinięty folią cynową stalowy walec, powstał gramofon, gdzie nośnikiem była płyta wykonana początkowo z szelaku (typ żywicy), a następnie z polichlorku winylu.
Przez wiele dziesięcioleci użycie płyt gramofonowych było najpopularniejszym sposobem przechowywania i odtwarzania muzyki. Mimo że pod koniec lat 80. XX wieku zostały one (pozornie) wyparte przez nośniki cyfrowe, czyli płyty kompaktowe, przez ostatnich kilkanaście lat jesteśmy świadkami powrotu gramofonów i płyt gramofonowych do łask, i to powrotu tryumfalnego.
Przez wielu melomanów słuchanie muzyki z płyt gramofonowych uważane jest za doświadczenie o wiele intensywniejsze w porównaniu ze słuchaniem jej z płyty CD czy plików komputerowych, zarówno ze względu na jakość dźwięku, jak i doznania estetyczne związane z kontaktem z samym nośnikiem, dużą okładką itp.
Sklepy z elektroniką obfitują we wszelkiego rodzaju odtwarzacze muzyki. Pliki mp3, kasety czy płyty CD to najpopularniejsze nośniki muzyki, choć i one powoli odchodzą do lamusa. Degustatorzy dobrego brzmienia doceniają prawdziwy klimat, różnego rodzaju trzaski czy delikatnie „zakurzony dźwięk”. To właśnie gwarantują im płyty winylowe. Odtwarzane na gramofonie przenoszą słuchacza do czasów swojej świetności. Jak wybrać odpowiedni gramofon i czym się kierować?
Rodzaje gramofonów
Na rynku jest kilka rodzajów gramofonów. Są to :
- manualny
- automatyczny
- półautomatyczny
To jaki model zostanie wybrany, zależy jedynie od oczekiwań słuchacza. Gramofon manualny wymaga wykonania wszystkich czynności samodzielnie. Aby obsługiwać taki model trzeba posiadać wiedzę na temat ustawienia ramienia, opuszczenia igły oraz zmiany strony płyty.
Gramofon półautomatyczny natomiast sam podniesie ramię i wyłączy się po zakończeniu nagrania.
Z kolei gramofon automatyczny rozpocznie ponowne odtwarzanie płyty.
Budowa gramofonu
Gramofon składa się z kilku podstawowych elementów:
- obudowy (powinna być ciężka, by ograniczyć drgania przenoszone z otoczenia);
- talerza, na którym umieszczana jest płyta;
- wkładki z igłą, która stanowi serce gramofonu, służy bowiem do odczytu dźwięku z płyty (igła porusza się w rowkach płyty, zaś wkładka przetwarza jej drgania na sygnał elektryczny);
- ramienia (z główką, na której zamontowana jest wkładka), w którym biegną podłączone do wkładki kabelki przekazujące sygnał do przedwzmacniacza).
Powyższa lista nie stanowi pełnego opisu budowy gramofonu, wskazuje jedynie elementy niezbędne do jego prawidłowego działania (np. niektóre gramofony mają wbudowany przedwzmacniacz).
Jaki gramofon wybrać?
Czym się kierować?
Przy wyborze dobrego gramofonu najważniejsze są:
- podstawa i talerz gramofonu,
- napęd i wkładka gramofonu.
Dobra podstawa gramofonu powinna być solidna i masywna, dlatego też warto zwrócić uwagę na wagę sprzętu. Podstawa ma ogromny wpływ na jakość dźwięku i eliminację ewentualnych drgań. Warto też zwrócić uwagę na talerz, musi być on stabilny aby utrzymać płytę.
W wyborze napędu trzeba rozróżnić trzy podstawowe rodzaje:
- paskowy,
- bezpośredni,
- przekładniowy.
Najczęściej spotykany to napęd paskowy. Jest on wyborem większość słuchaczy szukających tradycyjnego dźwięku. Niestety wymaga on co pewien czas wymiany. Najważniejszym elementem jest jednak wkładka gramofonu wraz z igłą. Warto zainwestować w modele MC – elektromagnetyczne.
Z kolei najlepszy wybór igły to igła eliptyczna. Te wskazówki z pewnością pomogą dokonać dobrych wyborów przy zakupie gramofonu.
Gramofonów na rynku jest obecnie kilka rodzajów. Zróżnicowane są ze względu na sposób poruszania talerza – dostępne są zazwyczaj dwa napędy direct drive oraz belt drive. Direct drive pomaga DJ-om, ponieważ szybko rozpędza talerz i dynamicznie zmienia obroty. Belt drive, czyli napęd paskowy użytkowany jest głównie w domach. Znane są również napędy magnetyczne, jednak nie stosuje się ich zbyt często.
Dla osób nieco bardziej leniwych polecany jest gramofon automatyczny, w którym kładzie się płytę na tak zwanym talerzu, a następnie wystarczy jedynie uruchomić urządzenie za pomocą odpowiedniego guzika, co jest bardzo wygodnym rozwiązaniem.
Style gramofonów
Gramofony mogą być proste lub retro, najczęściej występujący kolor to czarny, brązowy lub srebrny, rzadziej natomiast można spotkać modele czerwone, fioletowe lub żółte. Gramofon może mieć ramię poprzeczne lub proste, w kształcie litery S czy J. Ramię gramofonu musi być wyposażone w regulację nacisku igły oraz regulowaną siłę odśrodkową. Nowoczesne gramofony często posiadają cyfrowe wyjścia dźwięku, a także możliwość regulowania prędkości obrotów. Prędkość obrotowa gramofonów jest zróżnicowana i w zależności od modelu waha się zazwyczaj od 33 r.p.m. do 78 r.p.m. (obrotów na minutę).
Jakie akcesoria do gramofonu kupić?
Do gramofonu warto zakupić kilka akcesoriów. Są to między innymi:
- myjka do płyt winylowych,
- płyn do myjki,
- szmatki z mikrofibry,
- szczotka antystatyczna,
- płyn do mycia igły,
- wewnętrzne koszulki antystatyczne,
- foliowe koszulki zewnętrzne (niedrogie, dostępne już za 1 zł za sztukę),
- olej do elementów mechanicznych gramofonu oraz igła, którą należy wymienić po około 500 godzinach odtwarzania muzyki.
Dbałość o sprzęt na pewno przedłuży jego żywotność. Czyszczenie płyty powoduje chociażby, że igła pracuje dłużej. W pierwszej kolejności przeciera się je wilgotną szmatką z mikrofibry, a następnie usuwa zabrudzenie. Mycie płyty w myjce pozwala przedłużyć cykl jej życia. Płyn filtruje się co 15 umytych płyt, aby nie zniszczyć delikatnego winylu. Przy wyborze konkretnego modelu zwracajmy uwagę na średnicę płyt winylowych, jaką obsługuje konkretny gramofon.
Ile kosztują gramofony?
Za najprostszy typ sprzętu zapłacimy nieco powyżej 100 zł, natomiast za najdroższe egzemplarze wydamy nawet ponad 50000 zł.
Za ile można złożyć gramofon?
Gramofon można złożyć w całkiem rozsądnej cenie, to jednak zadanie głównie dla entuzjastów i pasjonatów. Oto poniżej przykładowa konfiguracja i potrzebne rzeczy:
- około 500 złotych wydamy na osprzęt,
- wkładka będzie nas kosztowała 500 złotych,
- wzmacniacz i głośniki nabędziemy za 1000 złotych,
- myjka to wydatek rzędu 200 złotych, płyn do mycia – około 5 złotych, do tego płyn do igły, smar, szczoteczka antystatyczna.
Koszt całości waha się w granicach 2500 złotych za naprawdę bardzo dobrej jakości sprzęt do zastosowania w warunkach domowych. Gramofon można podłączyć do wzmacniacza oraz do głośników, aby dźwięk był mocniejszy i lepszej jakości. Produkowane w starym stylu gramofony z tubą nadają mieszkaniu elegancji oraz wyglądu retro.
Nowoczesne gramofony mogą posiadać gniazdo USB, czytnik kart, odtwarzacz kaset i płyt CD. Polecamy urządzenia o nieco starszej stylistyce, ale wyposażone w dodatkowe, niezbędne funkcje, które na pewno spełnią oczekiwania i dodadzą elegancji niejednemu wnętrzu, gdyż dźwięk z winylowej płyty nie może być porównany z żadnym innym.
Gramofony – Ranking czerwiec 2023
Najchętniej wybierane gramofony w zestawieniu opracowanym na podstawie porównywarki cenowej.
Najważniejsze to dobrze dobrać sprzęt, a właściwie napęd gramofonu do tego w jaki sposób chcemy z niego korzystać. Prawda jest taka, że są dwie możliwości. Po pierwsze, jeżeli gramofonu będziemy używać po prostu do odsłuchu płyt winylowych i nic poza tym, to wystarczy nam gramofon wyposażony w napęd paskowy (jest on zdecydowanie tańszy). Jeżeli natomiast chcemy oprócz odsłuchu muzyki, również próbować używać gramofonu do wykonywania skreczy, cutów i tego typu zabaw to konieczny będzie sprzęt z napędem bezpośrednim (bez paska, dużo mocniejszy). Poza tym warto spojrzeć na rodzaj wkładki i igły i już. Nic trudnego,.
Zawsze chciałem mieć taki gramofon retro, ale jest to coś na czym trzeba się znać, a niestety do tego mi trochę daleko. Poza tym, sprzęt tego rodzaju wymaga dbania o niego, a podzespoły bywają mega drogie, tak jak chociażby igła, która potrafi kosztować krocie.
Mój kolega ma gramofon denon i powiem szczerze, że to bardzo fajny sprzęt, ale trzeba się na tym znać, albo przynajmniej w tym obracać. Winyle nie są dla mnie, ale fajnie jest mieć taką kolekcję i puszczać sobie tradycyjnie z takiej płyty utwory.